Yoksulluk Nafakası Nasıl Belirlenir ve Değiştirilebilir mi?

Boşanmanın en önemli sonuçlarından birisi de nafakadır. Eşler boşanmaya karar verdiklerinde uygulamada genellikle kadın eşin nafaka talep ettiği görülmektedir. Nafaka talebi mahkemelerce çoğu zaman kabul edilse de nafakanın nasıl belirlendiği taraflarca bilinen bir husus değildir. Bu nedenle de boşanma aşamasındaki eşlerin nafakanın belirlenmesinde sorun yaşaması nedeniyle boşanma davalarının uzun yıllar sürdüğü görülmektedir. 

Bu blog yazısında, nafaka nasıl belirlenir ve değiştirilebilir mi, kimler hak kazanır, hangi durumlarda nafaka talep edilebilir gibi sorulara yanıt veriyor; Emir Avukatlık Hukuk Bürosu olarak sunduğumuz profesyonel hukuki destek hakkında bilgi sunuyoruz.

Yoksulluk Nafakasının Belirlenmesinin Şartları Nelerdir?

1. Yoksulluğa Düşme Şartı: Yoksulluk nafakasının belirlenmesinde ana şart, nafaka isteyen eşin boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olmasıdır. Uygulamada da kabul edildiği gibi yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, eğitim, kültür gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde geliri olmayanlar yoksul kabul edilir.

2. Daha Az Kusurlu Olma Şartı: Nafaka talep edecek eşin boşanmaya neden olan olaylarda ya kusursuz olması ya da diğer eşten daha az kusurlu olması gerekir. Nafaka talep eden eşin kusuru diğer eşten daha ağır ise yoksulluk nafakası talep edemez. Buna karşılık, nafaka yükümlüsünün kusursuz olması onu nafaka yükümlülüğünden kurtarmaz.

3. Eşit Kusur Hali: Eşit kusurlu eşin, boşanma yüzünden yoksulluğa düşmesi koşuluyla, yoksulluk nafakası talep etmesine yasal bir engel bulunmamaktadır.

4. İstek Şartı: Yoksulluk nafakası, ancak istek halinde hükmedilebilecek bir ödeme oluşturmaktadır. İstek olmaksızın hakim kendiliğinden yoksulluk nafakasına hükmedemez.

Yoksulluk Nafakası Nasıl Belirlenir?

Nafakanın esas şartları oluşmuşsa, nafaka talebinin gündeme geldiği her uyuşmazlık kendi içinde bulunduğu duruma göre değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme yapılırken aşağıda belirtilen kriterler dikkate alınabilir.

• Yoksulluk nafakası belirlenirken tarafların erkek veya kadın olması dikkate alınmaz. 4721 sayılı TMK’da bu konuda herhangi bir ayrım yapılmamıştır. 
• Nafaka isteyen eş çalışmıyorsa ve başka geliri ya da serveti bulunmuyorsa yoksulluk nafakası talep edebilir. Buna karşılık kendine ait taşınmazları olan ve bunlardan yeterli miktarda kira geliri alan eşin boşanma yüzünden yoksulluğa düşmeyeceği kabul edilmelidir. 
• Nafaka isteyecek eşin çalışıp çalışmadığı, çalışıyorsa hangi işte çalıştığı, işinin düzenli olup olmadığı, sigortalı bir iş olup olmadığı, gelirinin ne kadar olduğu ve düzenli olup olmadığı konularının dikkate alınması gerekir.
• Asgari ücret seviyesindeki gelirin kişiyi yoksulluktan kurtarmayacağı kabul edilmelidir. Şayet nafaka isteyen eşin geliri asgari ücret seviyesindeyse, bunun onu yoksulluktan kurtarmayacağı kabul edilmeli, diğer şartların da sağlanması halinde yoksulluk nafakasına hükmedilmelidir.
• Her iki tarafın da asgari ücretle çalışan olması halinde tarafların ekonomik durumu birbirine denk olduğundan yoksulluk nafakası istenemez.
• Nafaka talep eden eş asgari ücretle maaş alıyor ve diğer eşin geliri yoksa yoksulluk nafakasına hükmedilemez.
• Nafaka talep edenin babasına ait evde yaşaması ve babasının maddi desteği ile babasına ait evlerden kira geliri elde etmesi gibi hallerde, nafaka talep edenin yakınlarının bu maddi desteği ahlaki görev olup sürekliliği olmadığından yoksulluk nafakası hükmedilmesine engel değildir.
• Tarafların ekonomik durumları birbirinin aynı olmasa bile birbirine denk durumda ise yoksulluk nafakası istenemez.
• Nafaka talep eden eş çalışmıyorsa kendi rızası ile işten ayrılıp ayrılmadığı, ayrılmışsa bunun bir zorunluluktan kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirlenmesi ve gerçekleşecek sonuca göre kadının nafaka talebi hakkında karar verilmesi gerekir.
• Miras yoluyla gelen mallar varsa, yoksulluk nafakasına hükmedilirken bu malların da dikkate alınması gerekmektedir.          
• Başka erkekle yaşayan kadın lehine yoksulluk nafakasına hükmedilmemesi gerekmektedir.
• Nafaka ödeyecek kişinin mali gücü bu nafakayı ödemeye yeterli olmalıdır. Yerleşik Yargıtay uygulamasına göre, kendisi de yoksul olan ve nafaka talep eden ile birbirine yakın veya denk durumda bulunan eş aleyhine yoksulluk nafakasına hükmedilmemesi gerekir.
• Erkek çalışabilecek durumda ise, sırf işsiz olması kendisini nafaka yükümlülüğünden kurtarmaz. 

Örnekleri çoğaltmak mümkün olmakla birlikte, yoksulluk nafakası belirlenirken tarafların içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durum iyi irdelenmeli, somut olayın özellikleri dikkate alınmalıdır. 

Yoksulluk Nafakası Değiştirilebilir Mi?

Eşlerden birinin diğerine ödemesine karar verilen nafakanın değiştirilmesi mümkündür. Tarafların sosyal ve ekonomik durumlarında sonradan ortaya çıkan değişiklikler nafakanın da değişmesine sebep olabilir. Lehine nafaka ödenmesine karar verilen eşin evlenmesi, çalışmaya başlaması, miras kalması veya nafaka yükümlüsü eşin ekonomik durumunun kötüye gitmesi, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısının artması gibi durumlarda nafakanın değişmesi mümkündür.   

Emir Hukuk Bürosu Olarak Hizmetlerimiz

Emir Avukatlık Hukuk Bürosu, boşanma davalarında sahip olduğu uzmanlıkla, boşanan eşlerin dava sürecinde veya sonradan ortaya çıkan nafaka taleplerinde süreçlerini profesyonelce yürütmektedir.

Nafaka talepleri gerek boşanma davası devam ederken gündeme gelsin gerek boşanma davasından sonra gündeme gelsin taraflar açısından dikkatle yönetilmesi gereken süreçlerdir. Yapılan küçük bir hata, telafisi zor maddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle yasal haklarınızı tam olarak öğrenmek ve doğru adımlar atmak için nafaka davalarında uzman Emir Avukatlık Hukuk Bürosundan destek alabilirsiniz.